مکي و 9 آيه است.
آيهی 9-1:
وَيْلٌ لِّكُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ (1)
«وای به حال هر عیبجوی طعنهزن».
الَّذِي جَمَعَ مَالاً وَعَدَّدَهُ (2)
«کسیکه مال گرد آورد و آنرا شمارش کرد».
يَحْسَبُ أَنَّ مَالَهُ أَخْلَدَهُ (3)
«میپندارد که مالش او را جاودانه میدارد».
كَلَّا لَيُنبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ (4)
«نه! به یقین در «حطمه» انداخته خواهد شد».
وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْحُطَمَةُ (5)
«و تو چه میدانی که «حطمه» چیست؟».
نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ (6)
«آتش برافروختة خداست».
الَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ (7)
«آتشی که بر دلها مسلط و چیره میگردد».
إِنَّهَا عَلَيْهِم مُّؤْصَدَةٌ (8)
«بیگمان آن (آتش) بر آنان فرو بسته شده است».
فِي عَمَدٍ مُّمَدَّدَةٍ (9)
«در ستونهایی دراز».
وَيْلٌ لِّكُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ کسي که با عمل و سخنش مردم را عيبجويي ميکند و به آنها طعنه ميزند عذاب سخت و هلاک کنندهاي در پيش دارد. «همّاز» کسي است که با اشاره و عمل مردم را مورد عيبجويي قرار ميدهد و به آن طعنه ميزند. « لمّاز» کسي است که با گفتار خود از مردم عيب ميگيرد.
الَّذِي جَمَعَ مَالاً وَعَدَّدَهُ چنين طعنه زني هدف و ارادهاي جز جمع آوري مال و شمردن آن و رشک بردن به آن ندارد، و علاقهاي به انفاق مال در راههاي خير و برقرار داشتن پيوند خويشاوندي و امثال آن ندارد.
يَحْسَبُ أَنَّ مَالَهُ أَخْلَدَهُ چنين کسي به سبب نادانياش گمان ميبرد که مالش او را در دنيا براي هميشه ماندگار ميکند، بنابراین، تلاش و رنج او در بيشتر کردن و رشد دادن مالش ميباشد و گمان ميبرد اين کار عمرش را بيشتر خواهد کرد.
كَلَّا لَيُنبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ (4) وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْحُطَمَةُ (5) نه! به يقين در دوزخ خردکننده و درهم شکننده انداختهخواهد شد. و تو چه ميداني که خردکننده چيست؟ نَارُ اللَّهِ الْمُوقَدَةُ (6) الَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى الْأَفْئِدَةِ (7) آتشي که افروزه و هيزم آن مردم و سنگها هستند و از بس که شديد است از جسمها ميگذرد و به دلها ميرسد. و با وجود گرماي شديدش در آن زنداني و گرفتار هستند و از بيرون آمدن از آن تا اميد ميباشند. بنابراين فرمود: إِنَّهَا عَلَيْهِم مُّؤْصَدَةٌ (8) فِي عَمَدٍ مُّمَدَّدَةٍ (9) درهاي دوزخ به روي آنها بسته شده و آن سوي درها ستونهاي درازي است تا از آن بيرون نيايند. كُلَّمَا أَرَادُوا أَن يَخْرُجُوا مِنْهَا مِنْ غَمٍّ أُعِيدُوا فِيهَا [الحج: 22]. «هرگاه بخواهند از غم و اندوهش بيرون بيايند به آن برگردانده ميشوند. از خداوند ميطلبيم که ما را پناه دهد و از او عفو و عافيت را ميطلبيم».
پايان تفسير سورهی همزه