مکي و 3 آيه است.
آيهی 3-1:
وَالْعَصْرِ (1)
«سوگند به زمان».
إِنَّ الْإِنسَانَ لَفِي خُسْرٍ (2)
«که انسان در زیانکاری است».
إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ (3)
«مگر آنان که ایمان آورده و کارهای شایتسه کرده و همدیگر را به حق سفارش و همدیگر را به شکیبایی توصیه نمودهاند».
خداوند به زمان که شب و روز است و بستري براي کارهاي بندگان و اعمالشان است سوگند ميخورد که همه انسانها زيانمند ميباشند. و زيان کار ضد سودمند است. زيان مراتب متفاوتي دارد.
گاهي زيان مطلق خواهد بود مانند کسي که دنيا و آخرت را از دست داده و نعمتها را از دست او رفته و سزاوار دوزخ گرديده است.
و گاهي انسان از بعضي جهات زيانمند ميشود و از بعضي جهات زيانمند نخواهد بود. بنابراين فرمود: هر انساني زيانکار است مگر کسي که داراي چهار صفت باشد:
اول: ايمان داشتن به انچه خداوند بدان امر نموده است. و ايمان بدون علم و آگاهي حاصل نميشود. پس علم شاخهاي از ايمان داشت و بدون علم، ايمانحاصل نميگردد.
دوم: کار شايسته است، و اين همه کارهاي خوب را شامل ميشود. کارهاي ظاهري و باطني اعم از واجب و مستحب کهمتعلق به حقوق خدا و حقوق بندگانش ميباشد.
سوم: توصيه به حق که ايمان و عمل صالح است. يعني يکديگر را به اين توصيه کنند و تشويق نمايند.
چهارم: توصيه و سفارش به صبر و شکيبايي بر عبادت خدا و صبر بر عدم ارتکاب گناهان و صبر نمودن بر بلاهاي دردناکي که از سوي خدا ميآيد.
پس با دو امر اول بنده خودش را کامل ميگرداند و با دوامر آخر ديگران را به کمال ميرساند. و با کامل شدن اين چهار چيز،بنده از متضرّر شدن سالم مانده و فايده بزرگي را به دست ميآورد.
پايان تفسير سورهی عصر