مدني و 8 آيه است.
آيهی 8-1:
أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ (1)
«افزونطلبی شما را غافل ساخت».
حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ (2)
«تا وقتی که به گورستانها رسیدید».
كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ (3)
«نه! خواهید دانست».
ثُمَّ كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ (4)
«باز هم (میگویم) خواهید دانست».
كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ (5)
«اگر به علم یقین (حقیقت کار را) بدانید (چنین نمیشد)».
لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ (6)
«شما قطعاً دوزخ را خواهید دید».
ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ (7)
«سپس آنرا به دیدة یقین خواهید دید».
ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ (8)
«سپس در آن روز از ناز و نعمت(هایی که از آن برخوردار هستید) بازخواست خواهید شد».
خداوند متعال بندگانش را سرزنش ميکند، زيرا هدف و کاري را که براي آن آفريده شدهاند رها کردهاند. و آن همان عبادت خداوند يگانه و شناخت او و روي آوردن به او و مقدم داشتن محبت او بر همه چيز است.
أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ افزون طلبي شما انسانها را از اين امور مذکورغافل گردانده است. خداوند ذکر نکرد که مردم در چه چيزي افزون طلبي ميکنند، تا همه چيزهايي را که مردم در آن افزون خواهي مينمايند و اموال و فرزندان و ياوران و لشکريان و خدمتگزاران و مقام وغيرهاي که به آن افتخار مينمايند شامل شود. و تا چيزهاي ديگري را نيز دربر بگيرد که هرکس ميخواهد از ديگري بيشتر داشته باشد، و هدف از آن رضايت خدا نيست.
پس غفلت و سرگرمي شما ادامه يافت تا اين که زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ گورها را زيارت ميکنيد آنگاه پرده از روي شما برداشته ميشود ولي اکنون جبران آن مشکل است. حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ اين دلالت مينمايد که برزخ، جهان و سرايي است که هدف از آن رسيدن به آخرت است. و خداوند انسانها را «زاير» ناميد و مقيم نخواند.
اين بر رستاخيز و زنده شدن پس از مرگو جزا يافتن در برابر اعمال در جهاني فناناپذير دلالت ميکند. بنابراین، خداوند آنها را هشدار داد و فرمود: كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ (3) ثُمَّ كَلَّا سَوْفَ تَعْلَمُونَ (4) ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ (7) اگر با افزون طلبي شما را غافل نميگرداند و به انجام کارهاي شايسته مبادرت ميورزيديد.
اما عدم برخورداري از علم حقيقي شما را به جايي برساند که مشاهده ميکنيد، لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ يعني حتما بر قيامت در خواهد آمد، پس حتما جهنمي را که خداوند براي کافران آماده کرده است مشاهده خواهيد نمود. ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ سپس دوزخ را با چشم خود آشکارا خواهد ديد. همانطور که خداوند متعال ميفرمايد: وَرَأَى الْمُجْرِمُونَ النَّارَ فَظَنُّوا أَنَّهُم مُّوَاقِعُوهَا وَلَمْ يَجِدُوا عَنْهَا مَصْرِفاً [الکهف: 53]. «و بزهکاران آتش دوزخ را ميبينند و ميدانند که وارد آن خواهند شد و از آن گريزي نخواهند داشت».
ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ سپس در روز قيامت از نعمتهايي که در دنيا از آن لذت ميبرديد پرسيده ميشويد که آيا شکر آن را به جاي آوردهايد و حق خدا را از آن ادا نمودهايد و از آنها براي انجام گناهان کمک نگرفتهايد؟ آنگاه به شما نعمتي برتر و بهتر خواهد داد.
يا اينکه فريب نعمتها را خورده و شکر آن را به جاي نياوردهايد؟ بلکه از نعمتهاي براي انجام گناهان استفاده کردهايد؟ پس شما را بر آن مجازات خواهد کرد. خداوند متعال ميفرمايد: وَيَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طَيِّبَاتِكُمْ فِي حَيَاتِكُمُ الدُّنْيَا وَاسْتَمْتَعْتُم بِهَا فَالْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ ... (20) [الأحقاف: 20]. «و روزي که کافران بر آتش دوزخ درآورده ميشوند و به آنان گفته ميشود: شما لذتهاي خود را در دنيا بردهايد و از آن بهرهمند شدهايد و امروز عذاب خوار کنندهاي به عنوان کيفر به شما داده ميشود».
پايان تفسير سورهی تکاثر